Co to jest Taekwon-do?
Taekwon-do jest sztuką samoobrony, która powstała i rozwinęła się w
Korei, opartą na tradycji i filozoficznych zasadach walki wręcz. Twórca
współczesnego Taekwon-do jest koreański generał Choi Hong Hi, który w
oparciu o osobiste doświadczenia treningowe m.in. Taek Kyon i Karate
opracował jednolity system samoobrony, któremu 11 kwietnia 1955 roku
nadano nazwę Taekwon-do.
Taekwon-do wywodzi się od takich systemów walki, jakimi przed wiekami były: Subyokta, Kwonbaek, Byon, Tagyok, Taek Kyon,
Co oznacza Taekwon-do :
TAE – stopa, kopnięcia, uderzenia nogami, skakanie i loty w powietrzu
KWON – pięść, ciosy, uderzenia ręką
DO – droga, sposób postępowania, sztuka ( dotyczy sfery psychiczno moralnej).
Całość można przetłumaczyć jako „Sztuka walki ręką i nogą”.
Współczesne Taekwon-do jest nie tylko sztuką walki, ale również
dynamicznie rozwijającą się dyscypliną sportową.
Twórca Taekwon-do generał Choi Hong Hi
Generał Choi Hong Hi urodził się 9 listopada 1918 roku w Ha Dae w
Północnej Korei.
11 kwietnia 1955 roku komisja utworzona przez generała Choi,
składająca się z czołowych instruktorów, historyków i działaczy społecznych
zadecydowała o przyjęciu nazwy Taekwon-do.
W kolejnych latach dzięki podróżom generała i drużyny pokazowej po
całym świecie następuje coraz szersza popularyzacja Taekwon-do. 22 marca
1966 roku powstaje Międzynarodowa Federacja Taekwon-do (International
Taekwon-do Federation).
Największe federacje Taekwon-do oprócz ITF to: WTF- World Taekwon-do Federation i GTF-Global Taekwon-do Federation (została powołana aby połączyć ITF i WTF)
Generał Choi Hong Hi gościł wielokrotnie w Polsce
prowadząc seminaria i przekazując coraz to
nowe tajniki opracowanej przez siebie sztuki walki.
Generał Choi Hong Hi zmarł 15 czerwca 2002 w Phenianie w Korei
Północnej. Kilka miesięcy wcześniej był operowany z powodu raka żołądka.
Nastąpił nawrót choroby i przerzuty. Mając przed sobą niewiele życia 12 maja
2002 roku wrócił do Korei, aby umrzeć w miejscu gdzie się urodził.
System stopni w Taekwon-do
W Taekwon-do stopień zaawansowania zawodnika odzwierciedla noszony przez niego pas. Rozróżnia się 10 stopni uczniowskich (Kup), które zdobywa się od 10 Kup do 1 Kup i 9 stopni mistrzowskich (Dan), które przydzielane są od 1 do 9.
Stopniom uczniowskim przyporządkowany jest odpowiedni kolor pasa. Poszczególne kolory pasów zostały wybrane świadomie i w przeszłości wskazywały na pozycję zajmowaną w społeczeństwie osoby, która go nosiła. Obecnie została utrzymana hierarchia kolorów, a ich znaczenie podporządkowane Taekwon-do i tak:
10 Kup
pas biały symbolizuje niewinność, brak wiedzy i doświadczenia w Taekwon-do
9 Kup
oznacza się go przez naszycie żółtej beretki 5 cm od końca pasa o szerokości 5 mm na pasie białym. Jest to stopień pośredni
8 Kup
jest symbolem ziemi, w której roślina zapuszcza korzenie, jest to początek drogi studenta Taekwon-do
7 Kup
oznacza się go przez naszycie zielonej beretki. Jest tak jak każdy stopień nieparzysty, stopniem pośrednim
6 Kup
tak jak roślina zaczyna się rozwijać, tak i umiejętności studenta Taekwon-do są dużo większe.
5 Kup
naszyta niebieska beretka
4 Kup
jest symbolem nieba, w kierunku którego roślina wzrasta, tak też postępuje trening studenta
3 Kup
naszyta czerwona beretka
2 Kup
oznacza niebezpieczeństwo, umiejętności studenta są na tyle zaawansowane, że stanowią zagrożenie dla ewentualnych przeciwników
1 Kup
naszyta czarna beretka
I Dan
oznacza dojrzałość i biegłość w Taekwon-do, a także informuje, że jego posiadacz jest nieczuły na strach i ciemność
Stopnie mistrzowskie oznacza się na pasie cyframi rzymskimi, na jednym z jego końców. Dodatkowo posiadacze czarnych pasów noszą czarne obszycia na bluzie doboku. Od 4 Dana naszywa się lampasy wzdłuż rękawów bluzy i nogawek spodni, także czarnego koloru.
Liczba stopni mistrzowskich – 9 – także ma odzwierciedlenie w tradycji i historii Korei. 9 to magiczna liczba. W kulturach orientalnych liczba 9 jest najwyższą liczbą jednocyfrową.
Studentów Taekwon-do posiadających stopień mistrzowski nazywamy:
1-3 Dan – Boosabum (asystent instruktora)
4-6 Dan – Sabum (instruktor)
7-8 Dan – Sahyum (mistrz)
9 Dan – Saseong (wielki mistrz)
Brzmienie fonetyczne liczebników porządkowych:
1. pierwszy – hana
2. drugi – dool
3. trzeci – set
4.czwarty – net
5. piąty – dasot
6. szósty – yasot
7. siódmy – ilgop
8. ósmy – yuhdup
9. dziewiąty – ahop
10. dziesiąty – yeul
Sala treningowa – Do Jang
Bez względu na miejsce, w którym odbywa się trening na czas jego
trwania zmienia się ono w Do Jang, w którym obowiązuje określony sposób
zachowania (regulamin Do Jang) :
1. Przy wejściu i wyjściu należy wykonać ukłon
2. Unikać niepotrzebnych rozmów, zachować koncentrację i skupienie
uwagi
3. Nie wolno jeść, spożywać napojów, palić tytoniu
4. Nie należy nosić obuwia
5. Bez pozwolenia instruktora nie wolno wykonywać jakichkolwiek ćwiczeń
6. Wszelkie uwagi i zapytania do instruktora kierować przed i po treningu
Strój do ćwiczeń – Do Bok
Do Bok stanowią:
Sang-i – luźna bluza
Ha-i – luźne spodnie
Ti – pas szerokości 5 centymetrów,
Zasady Taekwon-do
Nie tylko na sali treningowej,ale także w codziennym życiu:
1. Ye Ui – grzeczność, uprzejmość
2. Yom Chi – uczciwość, rzetelność
3. In Nae – wytrwałość, samozaparcie
4. Gum Gi – samokontrola, opanowanie
5. Baekjul Boolgool – odwaga, niezłomny duch
Sekrety treningu Taekwon-do
1. Każdy ruch ma swój cel, sposób wykonania i metodykę nauczania, które
należy znać i zawsze o nich pamiętać.
2. Dystans (odległość) oraz kąty uderzeń i bloków powinny być tak dobrane,
aby zapewnić jak największą ich efektywność. Walka polega na
pokonaniu przeciwnika jednym ciosem (dotyczy walki realnej, a nie
zawodów sportowych).
3. Każdy ruch rozpoczynamy ruchem wstecznym (technikę wykonujemy z
zamachu, rozpędu wstecznego). Rozpoczętego ruchu nie zatrzymujemy,
kontynuujemy wykonanie od początku do końca.
4. Wykonanie techniki wymaga jednego wydechu, z wyjątkiem ruchów
połączonych. Prawidłowego oddychania należy uczyć od pierwszych
zajęć, jest to niezbędne do uzyskania prawidłowej szybkości technik i
ograniczenia zmęczenia. Wydech powinien być jak najkrótszy i
rozpoczynać się w dolnej części brzucha.
5. Podczas przygotowania do wykonania techniki ramiona i nogi powinny
być odpowiednio ugięte i rozluźnione. Zapewni to utrzymanie równowagi
(przez obniżenie środka ciężkości ciała), płynność i harmonijne
wykonanie ruchu.
6. Fala. Wykonanie ciosu, czy bloku z gwałtownym obniżeniem środka
ciężkości dodaje ruchowi siły. Dzięki temu uzyskujemy złożenie
wektorów bezwładności, masy ciała i siły pracujących rąk, czy nóg – w
konsekwencji wzrost skuteczności. W Taekwon-do środek ciężkości ciała
powinien przemieszczać się po linii sinusoidalnej.
7. Wydech, ruch nóg i rak muszą być zakończone jednocześnie, w tym
samym ułamku sekundy. W wykonanie techniki powinno być
zaangażowane całe ciało. Ruch rozpoczynają duże grupy mięśniowe
(wolniejsze), kończą mięśnie małe, lecz szybkie. W ruchu powinny brać
udział także mięsnie brzucha i obręczy biodrowej.
Trening Taekwon-do
Podstawowe komendy używane podczas treningów:
Charyot – baczność, przyjęcie pozycji Charyot Sogi
Kyong Ye – pozdrowienie instruktora z ukłonem
Junbi – przygotować się
Si Jak – rozpocząć ćwiczenie
Goman – przerwać ćwiczenie
Parro – powrót do pozycji wyjściowej
Swiyot – rozluźnić się, odpocząć
Pal Kyo Dae – zmienić nogę
Pal Baka Sot – zmienić technikę
Trening Taekwon-do obejmuje pięć podstawowych elementów, które
tworzą całość. Ich opanowanie na wysokim poziomie zapewnia mistrzostwo.
1. Techniki podstawowe (Gibon Yonsyp)
pozycje (Sogi)
techniki ręczne (Son Gisool)
techniki nożne (Bal Gisool)
2. Formy ruchowe (Tul)
3. Walka (Matsogi)
Sambo Matsogi – walka trzykrokowa
Ibo Matsogi – walka dwukrokowa
Ilbo Matsogi – walka jednokrokowa
Ban Jayu Matsogi – walka półwolna
Jayu Matsogi – walka wolna
Bal Matsogi – walka samymi nogami
4. Samoobrona (Hosin Sul)
uwalnianie się z trzymań
rzuty i pady
obrona przed uzbrojonym przeciwnikiem
5. Trening z wykorzystaniem przyrządów
Przysięga Taekwon-do.
1. -będę bezwzględnie przestrzegał obowiązujących zasad
Taekwon-do,
2. -będę szanował instruktora, wyższe stopnie i innych ćwiczących,
3. -nigdy nie będę nadużywał swoich umiejętności,
4. -będę bronił wolności i sprawiedliwości,
5. -będę uczestniczył w budowie pokojowego świata,
SOGI- POZYCJE
1. Charyot Sogi
Pięty złączone, palce stóp pod kątem 45 stopni, nogi wyprostowane, ręce lekko
ugięte, dłonie zamknięte w pięść (bez zaciskania) oddalone ok. 30cm. od bioder,
wzrok skierowany przed siebie.
W tej pozycji wykonujemy ukłon Kyong Ye pochylając tułów ok. 15 stopni w
przód nie opuszczając wzroku.
2. Moa Sogi
Stopy złączone, plecy wyprostowane. W zależności od ułożenia rąk wyróżnia
się pozycję A, B,C i D
A. – dłonie na wysokości twarzy, prawa pięść zaciśnięta, lewa otwarta
okrywa ją z góry, odległość między podstawą nosa i pięściami wynosi
około 30cm
B. – dłonie na wysokości pasa, prawa pięść zaciśnięta, lewa otwarta okrywa
ją z przodu, odległość od tułowia około 10cm
C. – dłonie poniżej pasa, otwarte, palce razem, skierowane w dół, lewa dłoń
na prawej, odległość od brzucha około 10cm
D. – ramiona po bokach tułowia lekko ugięte, pięści zaciśnięte, odległość od
ud około 30cm
3. Narani Sogi
Stopy ustawione równolegle na szerokość barków (zewnętrzne krawędzie), ręce
ugięte w łokciach, pięści zaciśnięte na wysokości pasa oddalone 5cm. od siebie i
7cm. od brzucha, łokcie blisko tułowia.
4. Gunnun Sogi
Długość pozycji: 1,5 szerokości ramion (od palców do palców), szerokość:
szerokość ramion. Ciężar ciała rozłożony równomiernie na obie nogi, noga
przednia ugięta tak, by rzepka kolana znajdowała się w pionowej linii z piętą
stopy, noga tylna prosta w kolanie. Palce nogi przedniej skierowane do przodu,
palce nogi tylnej zwrócone 25 stopni na zewnątrz, stopy całą powierzchnią
przylegają do podłoża.
5. Niunja Sogi
Tułów ustawiony pod kątem 45 stopni do przeciwnika, stopa nogi tylnej
ustawiona bokiem, ugięta w kolanie tak, by rzepka była w pionie z palcami
stopy. Noga przednia skierowana palcami do przodu, ugięta w kolanie. Obie
stopy skręcone 15 stopni do wewnątrz, oddalone od siebie ok. 1 ½ szerokości
ramion (od palców nogi przedniej do zewnętrznej krawędzi pięty nogi tylnej),
pięta nogi tylnej i palce nogi przedniej w jednej linii. Ciężar ciała: 70% na nodze
tylnej, 30% na nodze przedniej.
6. Annun Sogi
Stopy ustawione równolegle, odległość ok. 1.5 szerokości ramion, ciężar ciała
rozłożony równomiernie, nogi ugięte w kolanach w takim stopniu, aby boczne
części kolan były w pionie z wewnętrznymi częściami stopy, natomiast rzepki
kolan były w pionie z palcami stóp.
Dlaczego przy wejściu i wyjściu wykonuje się ukłon?
Ukłon jest tradycyjnym wyrazem szacunku. Gest ten wykonywany
przy wejściu i wyjściu z sali treningowej wyraża szacunek dla
Taekwon-do, ćwiczących je i samego miejsca, gdzie odbywają się
treningi.
Dlaczego przy wykonywaniu technik Taekwon-do robi się falę?
Fala umożliwia pełne wykorzystanie czynników mocy technik.
Wykonując ją uzyskuje się zwiększenie siły oddziaływania
wykonanych technik poprzez maksymalne wykorzystanie masy
ciała.
Układy Taekwon-do:
1) Chon-Ji – 19 ruchów – nazwa układu dosłownie oznacza Niebo-Ziemia i
w Azji interpretowana jest jako stworzenie świata lub początek ludzkości. Pierwsza część symbolizuje niebo, druga ziemię.
2) Dan-Gun – 21 ruchów – nazwa pochodzi od świętego Dan Gun
Wanggom, który jest uważany za legendarnego założyciela Korei.
3) Do San – 24 ruchy – nazwa jest pseudonimem koreańskiego patrioty Ahn
Chang Ho, który całe życie poświęcił szerzeniu edukacji oraz walce o
niepodległość Korei.
4) Won-Hyo – 28 ruchów – nazwa układu wywodzi się od mnicha
buddyjskiego żyjącego w VII wieku w dynastii Silla. Doprowadził on do
przyjęcia buddyzmu jako głównej religii w Korei.
5) Yul-Gok – 38 ruchów – nazwa jest pseudonimem wybitnego filozofa i
uczonego Yil (1536-1584) zwanego „Konfucjuszem Korei”. Ilość ruchów
symbolizuje miejsce urodzenia na 38 stopniu szerokości geograficznej.
6) Joong-Gun – 32 ruchy – nazwa pochodzi od patrioty koreańskiego Ahn
Joong Gun, który dokonał zamachu na japońskiego gubernatora Hiro
Bumi Ito odpowiedzialnego za przyłączenie Korei do Japonii w 1910
roku. 32 ruchy symbolizują wiek patrioty w chwili wykonania wyroku
śmierci.
7) Toi-Gye – 37 ruchów – nazwa jest pseudonimem literackim wybitnego
filozofa i uczonego Yi Hwang, wielkiego znawcy neokonfucjonizmu.
Ilość ruchów odpowiada 37 stopniom szerokości geograficznej, miejscu
jego urodzin.
8) Hwa-Rang – 29 ruchów – jest to nazwa dobrowolnej formacji wojskowej
skupiającej w swych szeregach „kwiat młodzieży”, powstałej na początku
VII wieku, za czasów dynastii Silla. Ilość ruchów nawiązuje do ówczesnej
29 dywizji elitarnej piechoty, w której rozwijano i doskonalono techniki
walki będące pierwowzorem współczesnego Taekwon-do.
9) Choong-Moo – 30 – było to imię nadane wielkiemu admirałowi Yi Soon-
Sin. Uważa się go za wynalazcę prototypu łodzi podwodnej.
Słownik pojęć
TAE – noga
KWON – pięść
BAL – stopa
KIHAP – okrzyk
JUMOK – frontowa cześć pięści
DUNG JUMOK – grzbietowa cześć pięści
APCHUK – front podeszwy stopy
BALDUNG – wierzch stopy
PALMOK – przedramię
PALGUP – łokieć
MURUP – kolano
SOGI – postawa wysoka
KUBI – postawa niska
KYORUMSE – pozycja walki
JIRUGI – uderzenie pięścią
CHIRUGI – uderzenie otwartą dłonią
CHIGI – uderzenie okrężne
CHAGI – kopnięcie
AP – przód
DWIT – tył
AN – do wewnątrz
BAKKAT – na zewnątrz
BANDE – zgodny
BARO – przeciwny
DOLLYO – okrężny
CHAERYOT! – baczność!
JUNBI! – pozycja gotowości
KYONGE! – ukłon!
SIJAK! – start!
GAMAN! – koniec!
KALYO! – przerwa!
PARAMAKKASO! – zmiana kierunku/gardy!
NAPUNDE – poziom górny
KAUNDE – poziom środkowy
NAJUNDE- poziom dolny
AP CHAGI – kopniecie do przodu
DWIT CHAGI – kopniecie do tyłu
YOP CHAGI – kopniecie boczne
DOLLYO CHAGI – kopniecie okrężne
OLLYO CHAGI – kopniecie okrężne z obrotem
DWI HULLYO CHAGI (BANDE DOLLYO CHAGI) – kopnięcie obrotowe
TWIO DWI HULLYO CHAGI – kopnięcie obrotowe z wyskoku
NAERYO CHAGI – kopnięcie opuszczające
BITURO CHAGI – kopniecie od wewnątrz
DUBON DOLLYO CHAGI – kopnięcie na dwa poziomy
Wymowa nazw koreańskich
Ponieważ Taekwon-do wywodzi się z Korei cała teoria i nazewnictwo
zostały opracowane w języku koreańskim. W czasie treningu komendy, nazwy
technik, pozycji itp. są podawane w tym właśnie języku.
AE, EU należy wymawiać jak E
AU należy wymawiać jak O
CH należy wymawiać jak CZ
J należy wymawiać jak DZ,CZ
OO należy wymawiać jak U
W należy wymawiać jak U, Ł
Y należy wymawiać jak J
Popularność Taekwon-do na całym świecie sprawiła, że coraz częściej
używa się nomenklatury angielskiej.